SHBA- Pas javësh negociatash të tensionuara midis zyrtarëve të tyre më të lartë tregtarë, Bashkimi Evropian dhe SHBA-të më në fund kanë arritur një marrëveshje dhe kjo vjen në prag të raundit të fundit të bisedimeve tarifore të Amerikës me Kinën. Në fund të fundit, u desh që udhëheqësit nga Uashingtoni dhe Brukseli të uleshin ballë për ballë për të arritur marrëveshjen e së dielës.
Kjo është diçka që e kemi parë edhe me marrëveshjet e tjera që ka arritur Presidenti Donald Trump – përfshirja e tij personale është ajo që i ka shtyrë ato përtej vijës – edhe kur perspektivat e një përparimi nuk dukeshin të ndritshme. Kjo ka rëndësi për të dyja palët, sepse shumë biznese dhe vende pune varen nga ajo që BE-ja e quan “marrëdhënia më e madhe dypalëshe tregtare dhe investimi në botë”.
Administrata Trump po e feston këtë si një fitore të madhe dhe në shumë mënyra është. Por gjithashtu nuk është një humbje totale për Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen.
“I gjithë shtypi evropian po i këndon lavde presidentit tani, të mahnitur nga marrëveshja që ai negocioi në emër të amerikanëve“, tha zëvendëspresidenti JD Vance në një postim në faqen e mediave sociale X.
“Nesër mediat amerikane padyshim do të publikojnë tituj të tillë si ‘Donald Trump mori vetëm 99.9 përqind të asaj që kërkoi‘, shtoi ai.
Ngushëllimi është se BE-ja tani përballet me një tarifë prej 15% të SHBA-së, në vend të 30% që ishte kërcënuar. Por është ende një rënie e madhe pasi norma është shumë më e lartë se para të ashtuquajturës Ditë Çlirimi të Trump në prill dhe jo aq e mirë sa norma 10% e Mbretërisë së Bashkuar.
Brukseli mund të tregojë faktin se norma më e ulët zbatohet për shumë eksporte të mëdha evropiane, duke përfshirë produktet farmaceutike dhe gjysmëpërçuesit. Kjo gjithashtu do të thotë që prodhuesit e makinave të BE-së do të përballen me një taksë importi prej 15% të SHBA-së, në vend të tarifës globale prej 25% që u fut në prill.
Por në këmbim, BE-ja po “hap vendet e saj me tarifa zero” për eksportet amerikane, tha Trump. Çeliku dhe alumini i BE-së gjithashtu do të vazhdojnë të përballen me një tarifë prej 50% kur të shiten në SHBA. Blloku ka kaluar javë të tëra duke u përpjekur të paraqitet si një negociator i ashpër, ndërsa përgatit tarifat hakmarrëse dhe paralajmëroi se mund t’i zbatojë ato.
Masat e kërcënuara do të kishin arritur në 100 miliardë euro (117.6 miliardë dollarë; 87.5 miliardë paund) të mallrave amerikane të shitura në BE. Në maj, u publikua një listë prej 217 faqesh me ato që mund të ishin në shënjestër. Ajo përfshinte gjithçka, nga bagëtitë te pjesët e avionëve dhe uiski.
Por, duke hyrë në bisedime, pozicioni negociues i BE-së u përball me sfida të mëdha. Koha e rrezikimit të një lufte tregtare me ekonominë më të madhe në botë ishte larg të qenit ideale. Rritja ekonomike e Evropës ka qenë e ngadaltë për njëfarë kohe dhe vetëm javën e kaluar Banka Qendrore Evropiane paralajmëroi se “mjedisi mbetet jashtëzakonisht i pasigurt, veçanërisht për shkak të mosmarrëveshjeve tregtare”.
Kjo marrëveshje heq një pjesë të asaj pasigurie dhe në fund të fundit Komisioni Evropian, i cili negocion për tregtinë për 27 anëtarët e BE-së, ka vendosur që ia vlen çmimi edhe nëse tarifat prej 15% të Presidentit Trump përfundojnë duke zvogëluar vëllimin e tregtisë, sepse i bëjnë eksportet e saj në SHBA më pak konkurruese.
Evropa është gjithashtu shumë e varur nga SHBA-të për sigurinë e saj. Në mendjet e ekipit negociator të Brukselit do të kishte qenë shqetësimi se Trump mund të ndalonte furnizimet me armë në Ukrainë, të tërhiqte ushtrinë amerikane nga rajoni ose edhe të largohej nga NATO. Për Trumpin, i cili ende po ndjen shkëlqimin nga marrëveshja e tarifave të javës së kaluar me Japoninë, njoftimi shënon një tjetër fitore të madhe.
Marrëveshja gjithashtu barazohet me pritjet prej rreth 90 miliardë dollarësh (67 miliardë paund) të ardhura nga tarifat për arkën e qeverisë, bazuar në shifrat tregtare të vitit të kaluar. Si pjesë e marrëveshjes, BE-ja do të blejë gjithashtu produkte energjetike dhe armë amerikane me vlerë qindra miliarda dollarë. Trump tha se BE do të rriste investimet e saj në SHBA me 600 miliardë dollarë, duke përfshirë pajisjet ushtarake amerikane, dhe do të shpenzonte 750 miliardë dollarë për energji. Marrëveshja po shitet si një moment historik në marrëdhëniet midis Uashingtonit dhe Brukselit.
Nuk ka qenë e lehtë të arrish deri në këtë pikë. Të dy luajtën ashpër dhe asnjëra palë nuk ishte e gatshme të dorëzohej lehtë, por asnjëra palë nuk donte që këto negociata të zvarriteshin përtej afatit të 1 gushtit. Për vite me radhë, presidenti amerikan ka kundërshtuar ato që ai i konsideron si praktikat e padrejta tregtare të Evropës.
Pjesa e parë e kësaj është deficiti. Vitin e kaluar kjo do të thotë se SHBA-të blenë 236 miliardë dollarë mallra më shumë nga BE-ja sesa shitën në bllok. Trump mban pikëpamjen disi të thjeshtuar se kjo është pasuri amerikane që largohet pa nevojë nga vendi. Realiteti është se tregtia ndërkombëtare është një çështje më komplekse.
Ankesa tjetër ka qenë se rregulloret e rrepta të BE-së për gjithçka, nga makinat te pulat, ua bëjnë më të vështirë kompanive amerikane shitjen e produkteve të tyre në BE sesa e kundërta. Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, pranoi nevojën për të trajtuar deficitin.
Duke njoftuar marrëveshjen, ajo tha: “Ne duhet ta ribalancojmë atë. Ne kemi një marrëdhënie të shkëlqyer tregtare.” Është një vëllim i madh tregtie që kemi së bashku. Kështu që do ta bëjmë më të qëndrueshëm.”
Kjo marrëveshje tregon se sa serioz është Presidenti Trump në lidhje me rinegociimin e mënyrës se si SHBA-të, ekonomia më e madhe në botë, bëjnë biznes me të gjithë të tjerët. Duke qenë se BE-ja përbëhet nga 27 vende shumë të ndryshme, kjo është dukur një nga marrëveshjet tregtare më të vështira për t’u arritur.
Kjo vjen disa ditë pasi SHBA-të arritën një tjetër marrëveshje të madhe me Japoninë, ka pasur gjithashtu marrëveshje me Mbretërinë e Bashkuar, Vietnamin dhe Indonezinë. Marrëveshjet e tjera të mëdha që janë ende në tryezë janë me tre partnerët më të mëdhenj tregtarë të SHBA-së, Meksikën, Kanadanë dhe Kinën.
Dhe me presidentin amerikan në një humor për të arritur marrëveshje, mund të ketë lajme më pozitive për ekonominë globale gjatë 48 orëve të ardhshme. Për herë të tretë brenda po aq muajsh, SHBA-të dhe Kina po zhvillojnë bisedime tregtare. Këtë javë ata do të jenë në Stokholm të Suedisë, të hënën dhe të martën. Pritjet janë në rritje që tarifat më të larta midis dy ekonomive më të mëdha në botë mund të pezullohen për 90 ditë të tjera.
Disa ditë më parë, Trump tha se SHBA-të po “shkojnë shumë mirë me Kinën” dhe nënkuptoi se problemi kryesor i eksporteve të metaleve të rralla ishte kapërcyer. Me skicat e përgjithshme të një marrëveshjeje me BE-në të dakordësuara, negociatorët tregtarë të Uashingtonit kanë një dorë të forcuar ndërsa hyjnë në bisedime me Pekinin.
Por Kina deri më tani ka ndjekur një qasje më të pakompromis sesa partnerët e tjerë tregtarë të SHBA-së. Dhe nëse bisedimet midis dy ekonomive më të mëdha në botë dështojnë, tregtia globale mund të përballet ende me ndërprerje në muajt në vijim./BBC
